Thủ môn là vị trí thường được coi như một nửa sức mạnh của đội bóng. Vậy, thủ môn là gì và cần làm gì để trở thành một người gác đền tốt?
Thủ môn là gì?
Thủ môn, thủ thành hay người gác đền là cầu thủ đứng ở vị trí cuối cùng của hàng hậu vệ, giữa hàng tấn công của đối phương và khung thành/hàng phòng ngự của đội nhà. Vai trò chính của thủ môn là bảo vệ khung thành đội nhà và ngăn cản đối phương ghi bàn thắng.
Thủ môn là người duy nhất trong đội được phép chạm bóng bằng bàn tay và cánh tay trong trận đấu (chỉ giới hạn trong khu cấm địa của đội nhà). Họ phải mặc màu áo khác với các cầu thủ khác trong đội nhà, đội khách, trọng tài và thủ môn của đối phương
Mỗi đội bắt buộc phải có một người gác đền trong trận đấu. Nếu thủ môn buộc phải rời sân do chấn thương hoặc bị phạt thẻ đỏ, một trong những cầu thủ trên sân sẽ được thay thế bằng một thủ môn dự bị hoặc một cầu thủ khác phải trấn giữ khung thành khi đội bóng không còn thủ thànhnào khác để thay thế hoặc đã sử dụng hết số lần thay người.
Lịch sử vị trí thủ môn
Trong dòng chảy lịch sử của bóng đá, đã có rất nhiều thay đổi đối với các vị trí trên sân. Tuy nhiên, thủ môn là vị trí duy nhất không bao giờ thay đổi từ khi luật bóng đá ra đời.
Luật chơi nguyên thủy cho phép thủ thành cầm bóng tại phần sân nhà của đội mình. Nó đã được xem lại vào năm 1912, hạn chế sử dụng tay chỉ tại vòng cấm địa và khung thành. Ban đầu, thủ môn thường chơi giữa 2 cột gôn và có rất ít sự linh hoạt, trừ khi họ cản phá cú sút của đối phương. Sau nhiều năm, do sự thay đổi về cách thức và phương pháp thi đấu, thủ môn bắt đầu có vai trò tích cực hơn trong trận đấu.
Vào năm 1992, Hội đồng Bóng đá Quốc tế (IFAB) đã thay đổi luật bóng đá trong đó có cả sự thay đổi đối với vị trí người gác đền. Đáng chú ý là luật chuyền về, cấm thủ môn cầm bóng bằng tay khi nhận 1 đường chuyền về của đồng đội được thực hiện không phải bằng đầu, vai hoặc ngực. Do đó, tất cả các thủ môn cần phải luyện tập khả năng khống chế bóng bằng chân của mình.
>>>Xem các bài viết chuyên sâu khác tại đây
Những kỹ năng cơ bản để trở thành thủ môn
Vị trí gác đền là vị trí đặc biệt nhất trên sân. Không giống như các cầu thủ khác, thủ môn có quyền chạm bóng bằng bất cứ bộ phận nào của cơ thể miễn là họ đứng trong vòng cấm địa của đội nhà. Chính vì vậy, các kỹ năng cần thiết đối với một thủ môn cũng đặc thù hơn so với các vị trí khác.
Kỹ năng bắt bóng
Mọi thủ môn bắt buộc phải thành thạo kỹ năng bắt bóng, trong đó có bắt bóng sệt và bắt bóng bổng.
Khi bắt bóng sệt, cho dù lực sút mạnh hay yếu thì thủ thành cũng cần giữ 2 chân song song, mũi chân và thân người hơi ngả về phía trước. Khi bóng di chuyển tới thì khuỵu gối xuống để chụp chính xác. Sau đó 2 tay co lại ôm lấy bóng.
Khi quỹ đạo bóng hướng về góc khung thành hoặc nằm ngoài vị trí bao quát của thủ môn, thì họ thường phải bay người để cứu thua. Khi đó, họ xoay người về hướng bóng, sử dụng lực từ 2 chân và thân người để bay ra bắt bóng.
Kỹ năng bắt bóng bổng đòi hỏi phản xạ tốt, chọn điểm rơi đúng lúc, đúng vị trí. Bên cạnh đó là sự tập trung cũng như khả năng quan sát của thủ môn.
Kỹ năng đấm bóng dành cho thủ môn
Trong bóng đá, có nhiều tình huống thủ môn không chắc chắn về việc bắt gọn bóng trước áp lực của đối phương. Khi đó, họ cần thực hiện đấm bóng để giải nguy cho khung thành.
Muốn đấm bóng được chính xác thì thủ thành cần xác định hướng bay và điểm rơi của quả bóng, sau đó bật nhảy và đấm quả bóng ra khỏi khu vực tranh chấp nguy hiểm. Thông thường, thủ thành sẽ cố gắng đấm bóng thật xa về phía đường biên ngang hoặc đường biên dọc để tránh việc bóng rơi vào tầm kiểm soát của cầu thủ đối phương.
Kỹ năng ném bóng
Không chỉ là chốt chặn cuối cùng trước khung thành, thủ môn còn có thể trở thành điểm khởi đầu cho một pha phản công bằng một pha phát bóng hoặc ném bóng thật mạnh. Khi đó, họ cầm bóng đưa lên cao qua vai, xoay thân nghiêng sang bên, sử dụng lực của chân và cơ thể để vung cánh tay ném bóng lên cao, hướng về phía trước. Hầu hết thủ thành đều có khả năng ném bóng xa và mạnh.
Kỹ năng chuyền bóng
Bóng đá liên tục thay đổi và đòi hỏi cầu thủ phải thích ứng. Vị trí người gác đền cũng không nằm ngoài dòng chảy đó. Trước đây, vị trí thủ môn không đòi hỏi cao ở kỹ năng chuyền bóng và xử lý bóng bằng chân. Tuy nhiên điều đó đã thay đổi trong những năm gần đây khi xu hướng thủ môn chơi chân lên ngôi.
Thủ thành chơi chân giỏi mang đến cho đội bóng nhiều cách triển khai bóng hơn. Đó có thể là một tình huống triển khai tấn công ngay từ phần sân nhà thông qua những pha chuyền bóng phối hợp giữa thủ thành và hậu vệ. Đó cũng có thể là một pha phất bóng phát động tấn công nhanh ngay từ vị trí người gác đền. Hiện nay, hầu hết các đội bóng lớn đều sử dụng thủ thành chơi chân giỏi.
Top 10 thủ môn xuất sắc nhất lịch sử
Peter Shilton
Peter Shilton là người gác đền số 1 của ĐT Anh tại World Cup 1990 ở tuổi 40. Shilton để lại dấu ấn khi cùng Nottingham Forest vô địch Champions League 2 lần vào các năm 1979, 1980.
Edwin van der Sar
Là một thủ môn của thế hệ cũ, nhưng Edwin Van der Sar có kỹ năng chơi chân tuyệt vời. Cựu thủ thành người Hà Lan là thành viên của Ajax vô địch Champions League năm 1995.
Giai đoạn thành công nhất của Van der Sar là khi chơi cho Man United trong những năm cuối sự nghiệp. Trong màu áo đội chủ sân Old Trafford, anh vô địch Champions League năm 2008, vô địch Premier League 2011.
Iker Casillas
Iker Casillas có sự nghiệp ấn tượng ở cả cấp độ CLB lẫn ĐTQG. Cựu thủ thành người Tây Ban Nha đoạt 5 chức vô địch La Liga, 3 Champions League cùng Real Madrid.
Trong màu áo La Roja, Casillas là thành viên của thế hệ vàng bóng đá Tây Ban Nha với thành tích vô địch EURO 2008, 2012; vô địch World Cup 2010. Anh được Liên đoàn Thống kê và Lịch sử bóng đá thế giới (IFFHS) bầu chọn là thủ môn hay nhất thế giới từ năm 2008 đến 2012.
Peter Schmeichel
Peter Schmeichel được xem là thủ môn xuất sắc nhất lịch sử Man United. Cựu thủ thành người Đan Mạch giành cú ăn 3 lịch sử mùa giải 1998/1999 trong màu áo đội chủ sân Old Trafford.
Schemichel cũng có được thành công trong màu áo ĐTQG. Anh cùng tuyển Đan Mạch viết nên câu chuyện cổ tích bằng chức vô địch EURO 1992.
Thủ môn Gordon Banks
Gordon Banks là thành viên ĐT Anh vô địch World Cup 1966. FIFA bầu chọn huyền thoại người Anh là thủ môn xuất sắc nhất thế giới trong 6 năm liên tiếp, từ 1966 đến 1971. Banks nổi tiếng bởi tình huống cản phá pha đánh đầu của Pele tại World Cup 1970.
Sepp Maier
Sepp Maier là thủ thành hàng đầu trong lịch sử Bayern Munich và tuyển Đức. Maier có 3 lần liên tiếp vô địch Champions League cùng Hùm xám xứ Bavaria. Ông cũng vô địch EURO 1972 và World Cup 1974 trong màu áo tuyển Tây Đức.
Manuel Neuer
Manuel Neuer được xem là người tiên phong cho xu hướng thủ môn chơi chân trong bóng đá hiện đại. Neuer được đánh giá là một trong những thủ thành chơi chân hay nhất trong lịch sử. Anh có 5 lần được IFFHS vinh danh là người gác đền xuất sắc nhất năm.
Neuer trải qua nhiều vinh quang cùng Bayern Munich và ĐT Đức. Thủ thành 38 tuổi đã có 11 danh hiệu Bundesliga, 2 Champions League, 1 World Cup trong sự nghiệp huy hoàng của mình.
Dino Zoff
Dino Zoff vô địch World Cup 1982 trong màu áo tuyển Italia ở tuổi 40. Ông cũng là thành viên Azzurri lên ngôi vô địch EURO 1968. Ở cấp CLB, Zoff giành 6 chức vô địch Serie A trong màu áo Juventus.
Lev Yashin
Lev Yashin là người hùng đưa ĐT Liên Xô (cũ) vô địch Euro 1960. Ông cống hiến toàn bộ sự nghiệp cho CLB Dynamo Moskva từ 1949 đến 1971, giành 5 chức vô địch quốc gia và 3 cúp quốc gia.
Yashin là thủ môn duy nhất trong lịch sử đoạt giải thưởng Quả bóng vàng. IFFHS bầu chọn ông là người gác đền xuất sắc nhất thế kỷ XX.
Thủ môn Gianluigi Buffon
Cùng với Casillas và Neuer, Gianluigi Buffon giữ kỷ lục 5 lần được IFFHS bầu chọn là thủ môn xuất sắc nhất năm. Buffon cũng dẫn đầu về số lần ra sân tại Serie A. Trong màu áo Juventus, anh đã giành được 10 chức vô địch Serie A, 4 Coppa Italia, và 6 Siêu cúp Italia.
Với 176 lần khoác áo ĐTQG, Buffon là cầu thủ khoác áo ĐT Italy nhiều nhất lịch sử và là cầu thủ có số trận thi đấu quốc tế nhiều nhất lịch sử. Anh là nhân tố then chốt mang về chức vô địch World Cup 2006 cho Azzurri.
Trên đây là toàn bộ bài viết của chúng tôi về thủ môn trong bóng đá. Để tìm hiểu thêm những thông tin khác, hãy theo dõi trang web 12bsportsvn.com nhé.
Ngôi đền huyền thoại | Gianluigi Buffon
Xem thêm: