Tiền đạo được đánh giá là vị trí vô cùng khó chơi bởi nó yêu cầu rất nhiều kỹ năng. Rõ ràng, nhiệm vụ tối thượng của các tiền đạo là ghi bàn, nhưng thực tế thì họ phải làm nhiều hơn thế. Vậy, tiền đạo là gì và cần làm gì để trở thành một tiền đạo tốt?
Tiền đạo là gì?
Tiền đạo là người chơi ở vị trí cao nhất trong đội hình. Là người chơi gần khung thành của đối phương nhất nên tiền đạo thường trở thành điểm đến cuối cùng của các đường lên bóng.
Nhiệm vụ cơ bản nhất của tiền đạo là ghi bàn để mang chiến thắng về cho đội nhà. Tuy nhiên, sự phát triển không ngừng của bóng đá khiến vai trò của những trung phong cũng thay đổi theo.
Ngày nay, bóng đá có nhiều kiểu tiền đạo và mỗi kiểu lại có những yêu cầu rất riêng. Vậy, đó là những tiền đạo gì và vai trò của họ như thế nào?
Các kiểu tiền đạo và vai trò trong bóng đá
Tiền đạo cắm – trung phong cắm
Tiền đạo cắm là kiểu cổ điển, chơi cao nhất trên hàng công của đội. Họ thường “mắc võng” ở vòng cấm của đối thủ và hiếm khi lui về phần sân nhà.
Nhiệm vụ của tiền đạo cắm là tìm kiếm khoảng trống hoặc vị trí tốt, nhận đường chuyền của đồng đội và ghi bàn để kết liễu đối thủ. Những cầu thủ đá cắm thường sở hữu khả năng phán đoán tài tình, biết xử lý gọn gàng và có khả năng dứt điểm đa dạng.
Trung phong cắm thường có hai kiểu. Kiểu thứ nhất là cao to, tì đè tốt để chiếm được tối đa lợi thế trong vòng cấm, hoặc để đón những đường treo bóng. Với kiểu tiền đạo này, chúng ta có thể kể đến Christian Vieri hay Olivier Giroud. Kiểu thứ hai là nhanh nhẹn, tinh quái và giỏi phá bẫy việt vị, giống như Filippo Inzaghi hay Sergio Aguero.
Tuy nhiên, bóng đá cũng không thiếu những người giỏi cả hai điều này, đó là Cristiano Ronaldo ở những năm cuối sự nghiệp hoặc Erling Haaland trong màu áo Dortmund và Manchester City.
Tiền đạo cánh
Đúng như tên gọi, tiền đạo cánh có phạm vi hoạt động là hai hành lang biên. Trong bóng đá cổ điển, nhiệm của các tiền đạo cánh thường là vượt qua các hậu vệ đối phương, để đưa bóng vào cho tiền đạo cắm. Do đó, nhiệm vụ của họ chủ yếu là ở mặt trận tấn công, ít phải lui về phòng ngự.
Mẫu tiền đạo cánh trong bóng đá cổ điển là những người có tốc độ quãng ngắn tốt, giỏi rê dắt và tạt bóng. Thông thường, bóng đá thời trước, các cầu thủ thuận chân phải chơi ở cánh phải và thuận chân trái chơi ở hành lang trái.
Tuy nhiên, ngày nay, các tiền đạo cánh đảm nhiệm nhiều việc hơn thế. Họ thường được bố trí chơi nghịch chân (tức thuận chân phải thì chơi ở cánh trái và ngược lại), để tận dụng khả năng dứt điểm. Ở một số đội bóng, các tiền đạo cánh mới là đầu ra bàn thắng chứ không phải trung phong.
Ví dụ điển hình nhất cho nhận định này chính là Mohamed Salah và Sadio Mane của Liverpool dưới thời Jurgen Klopp. Dù The Kop thường sử dụng sơ đồ 4-3-3 với Firmino ở vị trí trung tâm, nhưng những người gánh đầu ra bàn thắng lại là hai tiền đạo cánh. Bởi lẽ, Firmino đóng vai trò số 9 ảo.
Tiền đạo ảo/Số 9 ảo
Không giống các trung phong, số 9 ảo thường lùi về nhận bóng và luân chuyển cho các vệ tinh của mình. Thông thường, các số 9 ảo có khả năng chơi quay lưng với cầu môn, rê bóng và cầm bóng tốt để ghim hàng thủ của đối phương xuống. Họ không cần khả năng dứt điểm quá xuất sắc, nhưng phải tìm kiếm được những đồng đội có vị trí thuận lợi xung quanh mình.
Bên cạnh đó, số 9 ảo cũng phải di chuyển liên tục để kéo dãn khối phòng ngự của đối phương, tạo khoảng trống cho hai tiền đạo cánh.
Nhìn chung, vị trí số 9 ảo đòi hỏi sự linh hoạt và ăn ý với đồng đội. Roberto Firmino từng được xem là số 9 ảo hoàn hảo khi sát cánh với Salah và Mane trên hàng công của Liverpool. Tây Ban Nha từng rất thành công khi sử dụng một tiền vệ là Cesc Fabregas cho vị trí này.
>>>Xem các bài viết chuyên sâu khác tại đây
Những kỹ năng cơ bản để trở thành tiền đạo
Tiền đạo được đánh giá là vị trí rất khó vì nó đòi hỏi cầu thủ phải có nhiều kỹ năng cùng lúc, và phải biết cách sử dụng một cách hợp lý nhất. Bên cạnh đó, mỗi loại tiền đạo lại đều cần những kỹ năng riêng biệt. Tuy nhiên, cũng có những yêu cầu chung để chơi ở vị trí này.
Kỹ năng quan trọng
Dứt điểm là kỹ năng bắt buộc với các tiền đạo. Với những chân sút cao to, họ thường dùng thể hình để chiếm được vị trí tốt trong vòng cấm, qua đó thực hiện những cú đánh đầu hiểm hóc. Còn với các tiền đạo cánh chơi nghịch chân, họ dứt điểm tốt với những pha cứa lòng vào góc xa.
Với các số 9 ảo, họ thường khôn khéo trong việc tìm vị trí thuận lợi để tăng khả năng dứt điểm thành bàn. Nhìn chung, dứt điểm là khâu cuối cùng và các tiền đạo phải làm tốt kỹ năng này.
Một kỹ năng nữa mà các tiền đạo cần là tốc độ, đặc biệt là với các cầu thủ chơi ở hành lang cánh. Tốc độ, dù là quãng ngắn hay dài, cũng là thứ vũ khí lợi hại để các tiền đạo chiếm lợi thế trước đối thủ. Với các đội chơi phản công, tốc độ của tiền đạo chắc chắn là quan trọng hàng đầu.
Là người chơi cao nhất trên hàng công và là điểm đến của mọi đường bóng, rõ ràng các tiền đạo cũng cần khả năng phối hợp và giao tiếp với các đồng đội, đặc biệt là tiền vệ. Sự ăn ý nhiều khi chính là chìa khóa để mở ra những đường tấn công nguy hiểm và tạo nên bàn thắng.
Yêu cầu khác
Ngoài những kỹ năng chung, mỗi kiểu tiền đạo cũng cần trang bị nhiều phẩm chất riêng. Ví dụ, các trung phong cắm cần có khả năng cài đè tốt để chiếm lợi thế. Bên cạnh đó, họ cần có khả năng dứt điểm một chạm tốt vì thường sẽ không có quá nhiều thời gian để xử lý bóng.
Các cầu thủ chơi số 9 ảo cần kỹ thuật cá nhân tốt và giỏi xoay sở trong phạm vi hẹp. Ngoài ra, các tiền đạo ảo cũng phải có kỹ năng chuyền bóng tốt để kiến tạo cho hai cầu thủ chạy cánh.
Với các tiền đạo cánh, đương nhiên họ cần khả năng qua người, xử lý tốt các tình huống 1vs1 hoặc thậm chí là 1vs2. Sự nguy hiểm của tiền đạo cánh có thể thu hút được nhiều cầu thủ phòng ngự đối phương, qua đó, tạo thêm không gian cho người chơi ở trung lộ và cánh đối diện.
Top 10 tiền đạo xuất sắc nhất lịch sử bóng đá
Thierry Henry
Thierry Henry chính là biểu tượng của Arsenal. “Đứa Con Của Thần Gió” nổi tiếng bởi những pha bứt tốc nhanh như điện và tung ra những cú sút vô cùng hiểm hóc.
Anh chính là cầu thủ ghi nhiều bàn thắng nhất cho Arsenal với 228 bàn. Chân sút người Pháp sắm vai đầu tàu trong chiến tích vô địch bất bại ở Ngoại hạng Anh mùa giải 2003/04.
George Best
Số 7 huyền thoại của Man United là cầu thủ quan trọng bậc nhất trong thời kỳ hoàng kim dưới thời Sir Matt Busby. George Best là mẫu cầu thủ kỹ thuật, nhanh nhẹn, chơi tốt bằng cả 2 chân.
Trong thời gian khoác áo Man United, George Best đã có 470 lần ra sân, ghi được 179 bàn thắng. Ông giành 2 chức vô địch Premier League và 1 danh hiệu Cúp C1 châu Âu cùng Quỷ Đỏ.
Ferenc Puskas
Ferenc Puskas là huyền thoại của Real Madrid và đội tuyển Hungary. Ông ghi tổng cộng 746 bàn thắng trong 754 trận đấu, một hiệu suất vô cùng khó tin. Nhiều nguồn tin cho rằng số bàn thắng của Puskas thậm chí còn nhiều hơn thế.
Puskas cũng là người góp công lớn đưa Hungary vào chung kết World Cup 1954 và giành nhiều danh hiệu với Real Madrid trong thập kỷ 1950 và 1960. Tài năng thiên bẩm và khả năng dứt điểm từ xa của ông là những điều làm nên tên tuổi của Puskas. Cũng vì thế mà tên của ông được dùng để đặt cho giải thưởng bàn thắng đẹp nhất năm.
Eusebio
Eusebio còn được gọi là “Báo Đen”, là huyền thoại của Benfica và Bồ Đào Nha. Người ta ước tính được ông có tổng cộng 733 bàn thắng sau 745 trận đấu chính thức.
Eusebio đã giúp Bồ Đào Nha đạt hạng ba và giành danh hiệu Vua phá lưới với 9 bàn thắng. Ngoài ra, ông từng vô địch Cúp C1 châu Âu và đoạt Quả bóng vàng năm 1962. Không ngoa khi nói rằng “Báo Đen” Eusebio chính là người hùng của bóng đá Bồ Đào Nha.
Gerd Muller
Biệt danh “Vua Dội Bom” đã thể hiện rõ khả năng săn bàn ấn tượng của tiền đạo vĩ đại này. Ông ghi được 68 bàn sau 62 trận đấu cho đội tuyển Đức, trong đó có pha lập công quyết định ở trận chung kết World Cup 1974. Khả năng chọn vị trí và dứt điểm chính xác đã giúp Muller có 365 bàn thắng sau 427 lần ra sân ở Bundesliga.
Ronaldo de Lima
Ronaldo de Lima được mệnh danh là trung phong toàn diện nhất lịch sử bóng đá. Anh sở hữu tốc độ, kỹ thuật cá nhân, sức mạnh thể chất và khả năng dứt điểm hoàn hảo.
Ronaldo vô địch World Cup 2 lần và có 3 lần giành danh hiệu cầu thủ xuất sắc nhất thế giới. Huyền thoại bóng đá người Brazil có tổng cộng 352 bàn thắng ở cấp độ câu lạc bộ và 62 bàn cho Selecao.
Diego Maradona
Trước khi có Lionel Messi, Diego Maradona chắc chắn là cầu thủ xuất sắc nhất lịch sử của bóng đá Argentina, không thể bàn cãi. Ông chính là người định nghĩa nên vị trí số 10, nhưng cũng có thể xếp vào hàng ngũ tiền đạo xuất sắc nhất.
Maradona sở hữu kỹ thuật thiên bẩm, rê dắt đẹp mắt mà vô cùng hiệu quả. Khả năng của Maradona còn vượt xa các bàn thắng, bởi ông còn làm tốt cả ở khâu kiến tạo và tổ chức lối chơi.
Cristiano Ronaldo
Không ngoa khi khẳng định Cristiano Ronaldo là tay săn bàn đẳng cấp nhất mọi thời đại. Anh làm tốt nhất nhiệm vụ mà một tiền đạo cần, đó là ghi bàn.
CR7 là người ghi nhiều bàn thắng nhất ở cấp độ quốc tế với 135 lần lập công. Về số lượng bàn thắng đã được thống kê, anh cũng dẫn đầu với hơn 900 bàn.(*)
Ronaldo sở hữu tốc độ, sức mạnh, sức bền ấn tượng. Nhờ đó, anh chơi tốt khi đặt được ở hành lang cánh hay trung phong.
Pele
Những con số về Pele luôn mang lại nhiều tranh cãi. Bởi lẽ, nhiều thông tin cho rằng ông đã ghi được 1281 bàn thắng, nhưng những thống kê khác lại khẳng định ông có 757 lần lập công.
Nhưng dù nói gì, người ta cũng không thể phủ nhận được chiến tích 77 bàn cho Brazil cùng 3 chức vô địch World Cup. Khả năng dứt điểm đa dạng ở nhiều vị trí chính là yếu tố giúp Pele thi đấu hiệu quả mà không cần quá cầu kỳ.
Lionel Messi
Lionel Messi không sở hữu thể hình ấn tượng, nhưng anh lại tận dụng điều đó để trở thành cầu thủ kỹ thuật bậc nhất của bóng đá đương đại. Nhờ khả năng xử lý bóng nhanh trong phạm vi hẹp, Messi luôn biết cách tạo nên đột biến.
Đến hết năm 2024, anh đã có 850 bàn thắng trong sự nghiệp. Nhưng giống như người tiền bối Maradona, tài năng của Messi không chỉ được định hình bằng số bàn thắng. “El Pulga” có thể tạo ra cơ hội cho đồng đội ở đủ các vị trí trên sân, và nhờ đó, anh cũng là chân kiến tạo hàng đầu của thế kỷ 21.
Tiền đạo trong dòng chảy chiến thuật
Bóng đá không ngừng thay đổi và tiến hoá, và vị trí tiền đạo cũng vậy. Thậm chí, các cầu thủ đá tiền đạo cần thay đổi và thích nghi với chiến thuật mới nhanh hơn các vị trí khác, để chiếm được lợi thế trước các cầu thủ phòng ngự đối phương.
Trên đây là toàn bộ bài viết của chúng tôi về tiền đạo trong bóng đá. Để tìm hiểu thêm những thông tin khác, hãy theo dõi trang web 12bsportsvn.com nhé.
(*) Tính đến thời điểm bài viết
NGUYỄN XUÂN SON – TIỀN ĐẠO TOÀN DIỆN NHẤT LỊCH SỬ ĐÔNG NAM Á
Xem thêm: